'Beleid Vechtsportautoriteit is meten met twee maten' (column)

Met de stelling ‘een ongeluk zit in een klein hoekje’ worden de consequenties geaccepteerd. Het nemen van risico’s kan worden vergroot. Een menselijke karaktereigenschap, want spanning hoort immers bij het leven en zorgt voor evenwicht.

Spanning is een natuurlijk element van ons bestaan, waarbij grenzen worden opgezocht. Hoe zit dat in de sport en met name de vechtsport? Waar gaat een aanvaardbaar risico over in een onaanvaardbaar risico en is veiligheid een factor waarmee gemarchandeerd kan worden? Maar bovenal, wie bepaalt dat?

Het Kenniscentrum Sport & Bewegen zet zich in voor de toepassing van praktische en wetenschappelijke kennis op het gebied van sport en bewegen. In 2016 presenteerden deze wetenschappers een lijstje met sporten waarbij de kans op blessures het grootst is. De conclusie was toch wel opmerkelijk:

De kans op blessures bij vechtsporten is niet, zoals vaak wordt beweerd, significant groter dan bij andere reguliere sporten. Sterker nog, hardlopen en volleybal zijn meer risicovolle sporten.

Uiteraard is bovenstaande gebaseerd op de acute blessures die bij de eerste hulp terecht komen in een afgemeten tijdsperiode. Hoe zit het met de gevolgschade die kan optreden na een veel langere periode? Wat zijn de consequenties voor de gewrichten, aanhechtingen, spieren en geestelijke gemoedstoestand na bijvoorbeeld het eind van een carrière.

Hoeveel voetballers moeten aan een kunstheup en hoeveel turners krijgen te maken met rugproblemen? Boksers en kickboksers met geheugenverlies, of erger, ziekte van Parkinson of dementie: dementia pugilistica (punch drunk). Het bruggetje is gemaakt.

Eén van de speerpunten van de Nederlandse Vechtsportautoriteit (VA), die als doel heeft het bereiken en bewaken van een gereguleerde, gezonde, veilige en goed georganiseerde vechtsportsector is het jeugdbeleid bij kickbokswedstrijden.

Vanaf 1 januari 2020 mag er bij kickboksen en MMA geen hoofdcontact gemaakt worden door vechters in de leeftijd tot 18 jaar. Bij bijvoorbeeld boksen, Taekwondo en full-contact karate is deze maatregel niet van toepassing.

Waarom niet? Is boksen, waarbij de focus veelal naar het hoofd is gericht wezenlijk anders? Heeft u wel eens jeugdwedstrijden bij Taekwondo gezien? Ik zou zeggen google eens tijdens een vrij uurtje. Zou het te maken kunnen hebben dat deze sporten Olympisch zijn en kickboksen/MMA (nog) niet?

Niemand zal ontkennen dat stoten of trappen naar het hoofd niet zonder gevaar is. Bij de introductie van de nieuwe jeugdmaatregel nodigde de VA de bekende Nederlandse hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder[eO1]  uit voor een korte lezing aan alle vertegenwoordigers van kickboksorganisaties. Risico’s voor de ontwikkeling  van de hersenen die tot 23 jaar nog in de groei zijn was zijn waarschuwing.

Hij bevestigde in feite iets wat iedereen al wist. Een knock-out is schadelijk en klappen op het hoofd zijn niet gezond. Maar hoe moet je dit zien in het perspectief van de sport. Een knock-out hoort nou eenmaal bij de full-contact sporten. Het is één van de doelen waar de vechter zich op richt en is hetgeen wat deze sporten ook zo populair maakt.

De spanning die het met zich mee brengt zorgt voor volle zalen. De 31.000 toeschouwers in ‘De Gelredome’, onlangs in december, kopen immers alleen een duur kaartje in de hoop dat hun favoriet de ander KO slaat, of op een andere harde wijze de ander domineert. Een ‘Badr-Rico’ op semi-contact basis zou nog geen 100 bezoekers opleveren.

Maar hoe nu om te gaan met de jeugd in de full-contact sporten? Tot het instellen van de VA in 2017, hadden de serieuze kickboksbonden reeds beschermende maatregelen genomen. In de reglementen was opgenomen dat de jeugd t/m 14 jaar geen contact met het hoofd mocht maken en vanaf 15 jaar mocht volgens de geldende regels met hoofd-cap en scheenprotectie. De wedstrijdduur was beperkt tot max 3 x 1 minuut.

Vanaf 16 jaar mocht men ‘echt kickboksen’ en werd men gerekend tot de nieuwelingenklasse. Desondanks heeft de VA gemeend te moeten ingrijpen. Gesteund door de mening van enkele kickboks-coryfeeën is het jeugdbeleid van het kickboksen (ook MMA) op de schop gegaan. Pas als de vechter volwassen (18 jaar) is geworden mag er tegenwoordig contact gemaakt worden naar het hoofd. Waarom is er zo hard ingegrepen bij het kickboksen terwijl de eerder genoemde sporten buiten schot zijn gebleven?

De VA stelt zich op het standpunt dat hun, door de overheid verstrekte, mandaat uitsluitend gericht is op het kickboksen en MMA. Boksen, Taekwondo, Full-contact karate en andere vechtsporten vallen niet onder hun jurisdictie. Er wordt dus in Nederland met twee maten gemeten als het om de veiligheid gaat bij de jeugd. Is het ingrijpen ook wel zo noodzakelijk?

Vallen sporten als boksen en kickboksen niet onder de aanvaardbare risicovolle sporten? Net als bijvoorbeeld wielrennen, moutain-biken, fietscross, ijshockey en rugby. Is tien keer een bal koppen bij voetbal niet gevaarlijker dan 3 x 1 minuut kickboksen?

Sinds 1 januari 2020 mogen kickboksers dus geen hoofdcontact meer maken tijdens wedstrijden. Wat blijft er tot die leeftijd over van de sport? Twee vechters die met de handen voor de borst naar voren lopen en zonder erop te rekenen een verdwaalde klap op het hoofd krijgen in het heetst van de strijd. Rommelige en chaotische wedstrijden die vaak het kijken niet waard zijn en in feite niets met kickboksen te maken hebben.

Moeten wij de jeugd dan niet in bescherming nemen hoor ik u zeggen. Zeker wel! Maar tot hoever wil je gaan? Waren de maatregelen die destijds zijn genomen niet afdoende? Met het toezicht dat de VA op de sport uitoefent door middel van het digitale paspoort zou dit toch voldoende moeten zijn?

Het kickboksen wordt nu in het hart getroffen. Het is alsof je een wielerkoers uitschrijft waarbij de renners niet harder dan 25km per uur mogen fietsen of een rugbywedstrijd zonder lichamelijk contact. De tijdsduur van een wedstrijd en de kwaliteit van een scheidsrechter en een bond kunnen de veiligheid waarborgen in een sport die niet zonder risico’s is. Zoals dat voor alle sporten geldt.